یکی از بیماری‌هایی که ممکن است در طی وضع حمل به سراغ مادر بیاید فشار خون در بارداری است. سرخرگ‌ها خون را از قلب به دیگر نقاط بدن می‌رسانند. برای آن‌که خون بتواند در این عروق به جریان در آید، نیاز به فشار مناسبی دارد. این فشار جریان خون در سرخرگ‌های بدن، یعنی فشاری که در هر انقباض عضله قلب، در اثر برخورد خون به دیواره سرخرگ وارد می‌شود، فشار خون نام دارد. هنگامی که سرخرگ‌های بزرگ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک، نیز باریک‌تر شوند، فشار خون بالا می‌رود. قلب همانند یک پمپ با انقباض و استراحت خود، خون را به داخل عروق می‌فرستد. در زمان‌های مختلف مراحل این پمپاژ، فشار خون در سرخرگ‌ها تغییر می‌کند.
انواع فشار خون در بارداری
فشار خون بالا در بارداری به سه دسته تقسیم می‌شود:
فشار خون مزمن
گاهی اوقات برخی از خانم‌ها قبل از بارداری نیز دچار فشار خون بالا می‌شوند. چنین شرایطی معمولا با مصرف دارو قابل کنترل است.
فشار خون بارداری
فشار خون بارداری تنها در بارداری و بعد از هفته ۲۰ بارداری ایجاد می‌شود که معمولا پس از زایمان نیز برطرف خواهد شد. اگر قبل از ۳۰ هفتگی تشخیص داده شود، احتمال پیشرفت آن به پره اکلامپسی کمتر خواهد بود.
فشار خون مزمن همراه با پره اکلامپسی
خانم‌هایی که قبل از بارداری دچار فشار خون مزمن هستند، ممکن است به پره اکلامپسی در بارداری مبتلا شوند. چنین شرایطی زمانی رخ می‌دهد که با پیشرفت بارداری، پروتئین در ادرار یا عوارض دیگری نیز تجربه شود.
عوامل فشار خون بارداری
به‌طور کلی بالا رفتن میزان گردش خون و حجم خون در بدن مادر باردار او را تا حدودی مستعد ابتلا به این بیماری می‌کند. اما در این مواقع فشار خون چندان خطرناک نیست و معمولا بیش از ۱۴ روی ۹ نمی‌رود. مواردی که فشار خون بارداری در آن‌ها به شرایطی خطرناک تبدیل می‌شود عبارتند از:
- اضافه وزن یا چاقی
- کم‌تحرکی و عدم فعالیت کافی
- سیگار کشیدن
- نوشیدن الکل
- بارداری چندقلویی
- سن بالا (بیش از ۴۰ یا کمتر ۱۶ سال)
- استفاده از فناوری‌های کمک‌باروری مانند IVF
همچنین برخی مادران به دلیل سوابق بعضی بیماری‌های خاص نسبت به ابتلا به اختلالات فشار خون در بارداری مستعد‌تر هستند که شامل موارد زیر می‌شوند:
- سابقه‌ی خانوادگی فشار خون در دوره‌ی بارداری
- نارسایی کبدی
- سابقه سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا تنبلی تخمدان
- سابقه بیماری‌های کلیوی
- سابقه بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس و روماتیسم
- سابقه دیابت
- سابقه فشار خون بالا پیش از بارداری
البته مادرانی که بارداری اول خود را تجربه می‌کنند، همچنین مادران سیاه پوست نیز بیش از باقی مادران در خطر ابتلا به فشار خون بارداری هستند.
آیا راهی برای جلوگیری از فشار خون بالا در بارداری وجود دارد؟
ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی، مثل ورزش کردن و تغذیه متعادل، می‌تواند از بروز فشار خون بالا جلوگیری کند. باید این نکته را به خاطر داشت که برخی از فاکتورهای ریسک، مثل سابقه خانوادگی، نژاد و سابقه زایمان قبلی، در حیطه اختیار مادر نیست. به همین خاطر، برخی موارد فشار خون در بارداری قابل پیشگیری نیستند. بعضی از روش‌ها برای کاهش خطر فشار خون در بارداری عبارتند از:
– محدود کردن مصرف نمک
– مصرف آب زیاد
– تغذیه متعادل که غنی از غذاهای گیاهی باشد و غذاهای فرآوری شده در آن کم باشد
– ورزش منظم
– انجام منظم چکاپ‌های پیش از بارداری
– عدم استعمال دخانیات