سه ماهه دوم بارداری از هفته ۱۳ تا ۲۸، یا ماه های ۴، ۵ و ۶ به طول می انجامد. این مرحله، مرحله میانی بارداری است؛ زمانی که احتمالاً بتوانید “برآمدکی کودک” را ببینید و حرکت کودک را برای اولین بار حس کنید.

با وارد شدن به سه ماهه دوم بارداری، تهوع و خستگی صبحگاهی که احتمالاً در ۳ ماه قبل داشته اید باید کمرنگ تر شود.

برای بسیاری از خانم ها، سه ماهه دوم بارداری آسان ترین سه ماه بارداری است. اکنون که حس بهتری دارید و انرژی شما بیشتر شده است، وقت بگذارید و برنامه ریزی برای تولد کودکتان را آغاز کنید.

در سه ماهه دوم، کودک شما به سرعت رشد می کند. شما بین هفته های ۱۸ تا ۲۲ام بارداری سونوگرافی خواهید داشت تا پزشک زنان بتواند میزان پیشرفت کودک را ببیند. همچنین می توانید جنسیت کودک خود را بدانید، مگر اینکه ترجیح دهید غافلگیر شوید!

با اینکه در حال حاضر باید احساس بهتری داشته باشید، اما همچنان تغییرات بزرگی در درون بدن شما در حال رخداد است. در آنچه رویدادهای مورد انتظار آورده شده است.

تغییرات بدنی در سه ماهه دوم بارداری

احساس درد در زیر شکم

در سه ماهه دوم بارداری ممکن است متوجه مقداری گرفتگی یا درد در زیر شکم شوید. این گرفتگی ها ناشی از این هستند که با بزرگ شدن رحم در دوران بارداری، این ارگان عضلات و رباط های اطراف را تحت فشار قرار می دهد. در سه ماهه دوم، با کشیده شدن عضله لیگامان گرد، این ساختار اغلب دچار گرفتگی می شود. شما آن را به صورت درد مبهمی در شکم خود احساس می کنید، اما ممکن است دردهای تیر کشنده واضحی نیز حس کنید. گرفتگی های جزئی طبیعی هستند و ممکن است در اثر یبوست، گاز یا حتی رابطه جنسی نیز ایجاد شوند. برای تسکین دردها، حمام آب گرم، تمرینات آرام سازی، تغییر وضعیت بدن یا گذاشتن بطری آب گرم پیچیده شده در حوله در پایین شکم را امتحان کنید.

کمر درد

اضافه وزنی که در چند ماه گذشته داشته اید، شروع به تحت فشار قرار دادن کمر و دردناک ساختن آن می کند. برای کاهش فشار، صاف بنشینید و از صندلی استفاده کنید که حمایتی خوبی از کمر فراهم می کند. به پهلو بخوابید و بالشی بین پاها قرار دهید. از برداشتن یا حمل اجسام سنگین خودداری کنید. کفش های پاشنه کوتاه و راحتی بپوشید که حمایتی مناسبی برای قوس پا فراهم می کنند. اگر درد واقعاً آزار دهنده است، از همسر خود بخواهید نواحی درد را مالش دهد یا با ماساژ بارداری برای درمان خود اقدام کنید.

خونریزی لثه ها

حدود نیمی از زنان باردار دچار  تورم و حساسیت لثه ها می شوند. تغییرات هورمونی موجب انتقال خون بیشتر به لثه ها شده و باعث می شود حساسیت آنها افزایش یافته و به راحتی خونریزی کنند. پس از تولد کودک لثه های شما باید به حالت طبیعی بازگردند. در این فاصله، از مسواک نرم تری استفاده کنید و هنگام استفاده از نخ دندان مواظب باشید، اما در بهداشت دندان کوتاهی نکنید. مطالعات نشان می دهد زنان باردار مبتلا به بیماری لثه (بیماری پریودنتال) احتمالاً زودتر از موعد زایمان می کنند و نوزادی با وزن کم به دنیا می آورند.

انقباضات برکستون هیکس

در سه ماهه دوم ممکن است حس کنید عضلات رحم برای یک یا دو دقیقه سفت و منقبض می شوند. این ها انقباضات واقعی یا نشانه های زایمان نیستند بلکه یک علامت طبیعی اند. آنها ممکن است به طور تصادفی بیایند و بروند، و ریتم و قدرت نا منظمی دارند. این انقباضات عضلانی اغلب باعث ناراحتی بیشتر ی نسبت به درد می‌شوند. رابطه جنسی، ورزش شدید، کم آبی، پر بودن مثانه یا حتی لمس کردن برآمدگی کودک توسط کسی می تواند موجب برانگیختن این انقباضات شود. شما می توانید از این انقباضات برای تمرین تکنیک های تنفسی زایمان استفاده کنید. برای کمک به آرام سازی خود، دوش آب گرم بگیرید، مقداری دمنوش گرم بنوشید، پوریشن بدن را تغییر دهید یا آب بیشتری بنوشید.

بزرگ شدن سینه ها

بیشتر حساسیت های پستانی که در سه ماهه اول تجربه کرده اید باید از بین رفته باشند، اما آن ها جهت آماده شدن برای تغذیه کودک، همچنان در حال رشد هستند. افزایش اندازه لباس زیر و پوشیدن سوتین حمایتی خوب می تواند احساس راحتی بیشتری به شما بدهد.

احتقان و خون دماغ شدن

تغییرات هورمونی موجب تورم غشاهای مخاطی پوشاننده بینی می شوند، که می تواند منجر به گرفتگی بینی شده و خرخر شبانه را در پی داشته باشد. علاوه بر این، این تغییرات می تواند باعث شود بینی شما به راحتی خونریزی کند. پیش از استفاده از ضد احتقان ، با پزشک متخصص زنان خود مشورت کنید. قطره های سالین و سایر روش های طبیعی ممکن است روش های ایمن تری برای رفع گرفتگی در دوران بارداری باشند. همچنین می توانید برای مرطوب نگه داشتن هوا از رطوبت ساز استفاده کنید. برای متوقف ساختن خون ریزی، سر خود را صاف نگه دارید (آن را به عقب خم نکنید) و تا متوقف شدن خونریزی، چند دقیقه سوراخ های بینی را فشار دهید.

ترشحات

مشاهده ترشحات واژینال سفیدشیری شفاف (به نام لوکوره) در اوایل بارداری طبیعی است. اگر احساس راحتی بیشتری به شما دست می دهد، می توانید شورت های تودوزی شده بپوشید اما از تامپون استفاده نکنید زیرا می تواند امکان ورود میکروب ها را به واژن فراهم  کند. در صورتی که ترشحات بوی بدی دارند، یه به رنگ سبز یا زرد، یا خونی هستند یا ترشحات شفاف زیادی وجود دارد، با دکتر زنان خود تماس بگیرید.

سرگیجه

با بزرگ شدن رحم در سه ماهه دوم، عروق خونی تحت فشار قرار می گیرند و باعث می شود گاهی اوقات احساس سرگیجه داشته باشید. کاهش قند خون یا تغییرات هورمونی دوران بارداری، علل دیگر سرگیجه هستند. سعی کنید زیاد نایستید. به آرامی از روی صندلی یا تخت بلند شوید. وعده ها و میان وعده های منظم میل کنید. لباس های گشاد بپوشید، از حمام داغ یا گرفتن دوش آب گرم خودداری کنید و سعی کنید تا آخر بارداری صاف نخوابید.

تکرر ادرار

رحم در سه ماهه دوم بارداری از حفره لگن دور می شود و برای مدت کوتاهی مجبور نیستید مرتباً به دستشویی بروید. هرچند، خیلی خوش خیال نباشید. عجله برای رفتن به دستشویی در سه ماهه آخر بارداری مجدداً باز خواهد گشت.

رشد مو

هورمون های بارداری می توانند رشد مو را تقویت کنند – اما همیشه در جایی نیست که انتظار آن را دارید. موهای سر ضخیم تر خواهند شد. همچنین ممکن است شاهد رشد مو در جاهایی مانند صورت، بازوها و پشت باشید که پیش از این اینطور نبودند. شاید اصلاح و بند انداختن ساده ترین گزینه نباشد، اما احتمالاً در حال حاضر مطمئن ترین راه شما هستند. بسیاری از متخصصان لیزر موهای زائد، الکترولیز، وکس یا استفاده از موبر در دوران بارداری را توصیه نمی کنند، زیرا تحقیقات هنوز بی خطر بودن آن ها برای کودک را ثابت نکرده اند. بررسی کنید تا ببینید توصیه پزشک شما چیست.

سردرد

سردرد یکی از شایع ترین شکایات دوران بارداری است. سعی کنید استراحت کافی داشته باشید، و تکنیک های آرام سازی، مانند تنفس عمیق را تمرین کنید. مصرف آسپرین و ایبوپروفن در دوران بارداری مجاز نیست، اما اگر واقعاً اذیت هستید، ممکن است پزشک متخصص زنان و زایمان جازه مصرف استامینوفن را به شما بدهد.

سوزش سر دل و یبوست

این علائم در اثر تولید بیش از حد هورمونی به نام پروژسترون در بدن ایجاد می شوند. این هورمون موجب شل شدن عضلات خاصی، مانند عضلات مری که به طور معمول غذا و اسیدها را در معده پایین نگه می دارد و عضلاتی که مواد غذایی هضم شده را در روده منتقل می کنند، می شود. برای رفع سوزش سر دل، سعی کنید وعده های غذایی مکرر و کم حجم بیشتری در طول روز بخورید و از مصرف غذاهای چرب، ادویه دار و اسیدی (مانند مرکبات) پرهیز کنید. برای یبوست، مصرف فیبر را افزایش دهید و مایعات بیشتری بنوشید تا حرکت محتویات را روان تر کنید. فعالیت بدنی نیز به حرکت محتویات کمک می کند.

هموروئیدها

هموروئیدها در واقع واریسی شدن وریدها است – رگ های متورم آبی یا بنفشی که اطراف مقعد ایجاد می شوند. این وریدها به دلیل افزایش جریان خون در آن ها و واردآمدن فشار بیشتر از سوی رحم در حال رشد ممکن است در دوران بارداری بزرگ شوند. وریدهای واریسی ممکن است خارش داشته و ناراحت کننده باشند. برای تسکین آنها سعی کنید در وان یا تشت آب گرم بنشینید. از پزشک فوق تخصص زنان خود در مورد مصرف پماد هموروئید بدون نسخه سؤال کنید.

گرفتگی های عضلات پا

ممکن است احساس کنید در سه ماهه دوم عضلات پاها منقبض و دچار گرفتگی می شوند. این اتفاق اغلب در شب روی می دهد. مشخص نیست عامل ایجاد کننده آنها چیست. برای جلوگیری از گرفتگی های عضلانی، سعی کنید قبل از رفتن به رختخواب عضلات پا را بکشید، بطور منظم ورزش کنید، غذاهای غنی از منیزیم مانند لوبیا یا غلات کامل بخورید، مایعات زیادی بنوشید، به میزان مقدار توصیه شده کلسیم مصرف کنید و کفش های راحت بپوشید. برای تسکین گرفتگی عضلات پا، کشش، یخ، گرما یا ماساژ می تواند کمک کننده باشد.

حرکات قابل تشخیص جنین درون رحم (quickening)

در اواسط دوران بارداری (۲۰ هفتهگی) احتمالاً اولین لرزشهای حرکتی ظریف را در شکم خود احساس می کنید که اغلب “کوئیکنینگ” نامیده می شود. اگر هنوز حرکت کودک را احساس نمی کنید، نگران نباشید. برخی از زنان تا ماه ششم بارداری خود کوئیکنینگ را تجربه نمی کنند.

تغییرات پوستی

زنان باردار به دلیل تغییر سطح هورمون ها که موجب برافروختگی پوست صورت می شوند، عمدتاً “برافروخته” به نظر می رسند. افزایش رنگدانه ملانین نیز می تواند منجر به ایجاد لکه های قهوه ای در صورت (که اغلب “ماسک بارداری” نامیده می شود) و ایجاد خطوط تیره (خط سیاه) در پایین بخش میانی شکم شود. همه این تغییرات پوستی باید پس از تولد کودک از بین بروند. در ضمن می توانید از آرایش برای پنهان کردن آنها استفاده کنید. پوست شما اکنون حساسیت بیشتری نسبت به آفتاب دارد، بنابراین هر زمان که بیرون می روید، حتماً از کرم ضد آفتاب با طیف گسترده (محافظت در برابر UVA / UVB) دارای SPF حداقل ۳۰ استفاده کنید. زمان ماندن در آفتاب، به خصوص در حدفاصل ۱۰ صبح تا ۲ بعد از ظهر را محدود کنید، و از لباس آستین بلند، شلوار، کلاه لبه پهن و عینک آفتابی استفاده کنید. علاوه براین، ممکن است متوجه خطوط نازک و بنفش مایل به قرمز در شکم، سینه ها یا ران ها شوید. این ترک های پوستی با گسترش پوست برای جا دادن شکم در حال رشد ظاهر می شود. اگرچه کرم ها و لوسیون های بسیاری مدعی جلوگیری یا از بین بردن ترک های پوستی هستند، اما شواهد اندکی مبنی بر صادق بودن ادعای آن ها وجود دارد. استفاده از مرطوب کننده می تواند در مرطوب کردن پوست و کاهش خارش مؤثر باشد. اکثر ترک های پوستی پس از زایمان باید خود به خود از بین بروند.

وریدهای عنکبوتی و واریسی

گردش خون شما برای انتقال خون بیشتر به کودک در حال رشد افزایش یافته است. این افزایش جریان خون می تواند موجب ظهور وریدهای ریز قرمزی، موسوم به وریدهای عنکبوتی بر روی پوست شود. این وریدها باید به محض تولد کودک کمرنگ شوند. فشاری که  از سوی کودک در حال رشد بر روی پاها وارد می شود می تواند جریان خون در قسمت پایین بدن را نیز کاهش دهد و موجب تورم و آبی یا بنفش شدن وریدهای پاها شود. به این ها وریدهای واریسی گفته می شود. اگرچه راهی برای جلوگیری از واریسی شدن وریدها وجود ندارد، اما می توانید با بلند شدن و حرکت در طول روز و قرار دادن پاها روی چهارپایه، در زمان هایی که مجبورید برای طولانی مدت بنشینید، از بدتر شدن آنها جلوگیری کنید. برای حمایت بیشتر از جوراب حمایتی استفاده کنید. وریدهای واریسی باید ظرف ۳ ماه پس از زایمان بهبود یابند.

عفونت های مجرای ادراری

عفونت های باکتریایی مجاری ادراری یا مثانه که در بالای رحم قرار دارد، در سه ماهه دوم بارداری شایع است. این عفونت ها در نتیجه تغییراتی در مجاری ادراری ایجاد می شوند؛ دشوار شدن تخلیه مثانه به دلیل رحم در حال رشد نیز در این امر دخیل است. شما ممکن است علائمی مانند درد یا سوزش در زمان ادرار، تکرر ادرار، ادرار کدر یا بدبو، درد در هنگام رابطه جنسی، درد در بخش تحتانی شکم، یا رد خون یا مخاط در ادرار داشته باشید. عفونت های مثانه می تواند در کلیه ها گسترش یافته و موجب زایمان زودرس یا تولد نوزادان کم وزن شود، بنابراین هر چه زودتر به پزشک زنان مراجعه کنید. آنها به منظور تشخیص عفونت، دستور آزمایش ادرار و کشت ادرار را می دهند و جهت درمان آنتی بیوتیک تجویز می کنند.

افزایش وزن. تهوع صبحگاهی معمولاً در پایان سه ماهه اول کاهش می یابد. پس از آن باید اشتهای شما بازگشته و احتمالاً افزایش یابد. اگرچه غذا بسیار خوشمزه تر به نظر می رسد، اما باید بدانید که چه مقدار غذا مصرف می کنید. شما در طول سه ماهه دوم تنها به ۳۰۰ تا ۵۰۰ کالری اضافی در روز نیاز دارید و باید هفته ای حدود ۱/۲ تا ۱ پوند وزن اضافه کنید.

علائم اورژانسی

• خون ریزی
• سرگیجه شدید
• افزایش سریع وزن (بیش از ۶.۵ پوند در ماه) یا افزایش وزن بسیار کم (کمتر از ۱۰ پوند در ۲۰ هفته بارداری)
• زردی
• استفراغ
• تعریق زیاد

رشد کودک در سه ماهه دوم بارداری

کودک شما در سه ماهه دوم بارداری، تا ۳ پوند وزن دارد و اندازه او حدود ۱۶ اینچ است. مغز او رشد کرده و تا حد زیادی تکوین می یابد. می تواند لگد بزند، حرکت کند، در رحم بچرخد، ببلعد، مک بزند و صدای شما را بشنود.

چشم ها و گوش های کودک در موقعیت های درست خود در سر وی قرار می گیرند. پلک هایشان می توانند باز و بسته شوند. کودک در یک چرخه طبیعی می خوابد و بیدار می شود. مژه و ابرو ی آن ها تکوین یافته است.

ناخن های انگشتان دست و پا در کودک تکوین می یابند. انگشتان ظریف دست و پا از هم جدا می شوند و اثرات انگشت متمایزی در آن ها ایجاد می شود.

موها روی سر کودک رشد می کند. علاوه بر این موهای ظریف و کرک مانندی بنام لانگو در سراسر بدن رویش می کند. بدن آنها توسط یک پوشش کرمی، سفید و محافظی به نام ورنیکس کازئوزا محصور شده است که در نهایت جذب پوست آنها می شود.

جفت کودک نیز در این زمان کاملاً تکوین یافته است. جفت ارگانی است که اکسیژن و مواد مغذی را به جنین شما می رساند؛ علاوه بر این در دفع مواد زائد نیز نقش دارد. در سه ماهه دوم، جنین نیز شروع به تجمع چربی در بدن خود می کند.