آیا عقب افتادن عادت ماهیانه خطرناک است؟

مراحل سیکل قاعدگی

قاعدگی اصطلاح فنی برای پریود شدن شماست. حدود یک بار در ماه، زنانی که دوران بلوغ را پشت سر گذاشته اند، خونریزی قاعدگی را تجربه می کنند. این به این دلیل اتفاق می‌افتد که پوشش داخلی رحم با ضخیم‌تر شدن و غنی‌تر شدن رگ‌های خونی، خود را برای بارداری آماده کرده است اگر حاملگی اتفاق نیفتد، این پوشش ضخیم ریخته می شود و با خونریزی همراه است.

مراحل سیکل قاعدگی	روزهای چرخه (تقریبی)
اولین روز خونریزی قاعدگی روز 1 سیکل در نظر گرفته می شود. قاعدگی شما می تواند از 3 تا 7 روز طول بکشد، اما 5 روز متوسط است. خونریزی معمولاً در 2 روز اول شدیدترین است.	روز 1- 5
هنگامی که خونریزی متوقف می شود، پوشش داخلی رحم (که آندومتر نیز نامیده می شود) شروع به آماده شدن برای احتمال بارداری می کند. پوشش رحم ضخیم تر می شود و از نظر خون و مواد مغذی غنی می شود.	روز 6- 14
حدود روز چهاردهم، یک تخمک از یکی از تخمدان ها آزاد می شود و از لوله های فالوپ به سمت رحم حرکت میکند. اگر در این زمان اسپرم در لوله فالوپ وجود داشته باشد، لقاح ممکن است رخ دهد. در این حالت تخمک بارور شده به سمت رحم می رود و سعی می کند در دیواره رحم لانه گزینی کند.	روز 14- 25
اگر تخمک بارور نشده باشد یا لانه گزینی اتفاق نیفتد، تغییرات هورمونی به رحم سیگنال می دهد که برای ریختن پوشش خود آماده شود و تخمک شکسته می شود و همراه با پوشش از بین می رود. چرخه دوباره از روز اول خونریزی قاعدگی شروع می شود.	روز 25- 28

 

چرخه قاعدگی چیست؟

هر ماه در طول سال‌های بین بلوغ و یائسگی، بدن خانم ها دستخوش تغییراتی می‌شود تا برای بارداری احتمالی آماده شود. این مجموعه از رویدادهای هورمون محور، چرخه قاعدگی (پریود شدن –  عادت ماهانه) می باشد.

برخی از خانم ها به راحتی و بدون نگرانی، دوره های ماهانه خود را پشت سر می گذارند. قاعدگی‌های آن‌ها مانند ساعت است، هر ماه تقریباً در یک زمان شروع و متوقف می‌شود و کمی بیشتر از یک ناراحتی جزئی ایجاد می‌کند.

با این حال، زنان دیگر مجموعه ای از علائم فیزیکی و یا احساسی را درست قبل و در طول قاعدگی تجربه می کنند. از خونریزی شدید و پریود نشدن گرفته تا نوسانات خلقی غیرقابل کنترل، این علائم ممکن است زندگی یک زن را به طور عمده مختل کند.

یک دوره قاعدگی “طبیعی” برای شما ممکن است با آنچه برای شخص دیگری “طبیعی” است متفاوت باشد.

 

اختلالات قاعدگی چیست؟

اگر یک یا چند مورد از علائمی که قبل یا در طول قاعدگی تجربه می کنید باعث ایجاد مشکل شود، ممکن است دچار «اختلال چرخه قاعدگی» شده باشید. اختلالات قاعدگی، شایع ترین علل مراجعه‌ خانم ها نزد پزشکان متخصص زنان می‌باشد.

اختلالات قاعدگی و علائم آن ها می‌توانند زندگی روزمره‌ یک خانم را مختل کنند و باعث ایجاد استرس و اضطراب گردند. همچنین می توانند در بروز پریود نامنظم نقش داشته باشند و بر توانایی باروری فرد تأثیر بگذارند.

علائم اختلالات قاعدگی چیست؟

–  خونریزی زیاد قاعدگی و یا خونریزی غیر عادی

–  قاعدگی دردناک (احساس درد یا گرفتگی در هنگام پریودی)

–  افسردگی

– سردرد

– پریشانی، آشفتگی، استرس و اضطراب

– نفخ شکم

 

انواع اختلالات قاعدگی یا دلایل نامنظمی پریودها

– سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

– دیس منوره (درد در هنگام قاعدگی)

– آمنوره یا فقدان قاعدگی (شامل آمنوره اولیه و آمنوره ثانویه)

– الیگومنوره (قاعدگی های کم تکرار که در فواصل بیش از 35 روز رخ می دهد.)

– پلی منوره (قاعدگی های مکرر که در فواصل کمتر از 24 روز رخ می دهد.)

– متروراژی (قاعدگی هایی که در فواصل غیرمنظم رخ می دهند یا با لکه بینی بین دو سیکل همراه هستند.)

– منوراژی یا هیپرمنوره (قاعدگی هایی که به طور غیرطبیعی طولانی یا با حجم زیاد هستند، بیش از هفت روز)

 

1. سندرم پیش از قاعدگی (PMS):

سندرم پیش از قاعدگی شامل مجموعه علائم دوره‌ای فیزیکی، روحی و رفتاری می باشد که در روزهای قبل از خونریزی قاعدگی پدیدار می‌شوند و در روند کاری یا شیوه زندگی فرد اختلال ایجاد می‌کنند. اغلب این علائم پس از خونریزی و عادت ماهانه متوقف می شوند. اختلال دیس فوریک یا PMDD قبل از قاعدگی (پریودی)، شکل شدیدی از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) می‌باشد.

علائم بالینی شایع تر در این دوران شامل نفخ شکم، خستگی بیش از حد، حساسیت پستان‌ها و سردرد می باشد. همچنین علائم رفتاری شایع در دورهPMS ، شامل بی‌ ثباتی خلق، استرس و اضطراب، تحریک پذیری، خلق افسرده، افزایش اشتها، فراموشی، حواس پرتی و کاهش تمرکز می باشد.

2. دیس منوره (قاعدگی دردناک):

بروز درد در هنگام قاعدگی را که معمولا ماهیت کرامپی دارد (به این معنی که قاعدگی با انقباضات وگرفتگی های شدید در بخش تحتانی شکم همراه است و به علت انقباضات عروق رحمی اتفاق می‌افتد)، دیس منوره می گویند. دیس منوره در واقع تجربه قاعدگی دردناک است که ممکن است از یک تا چند سیکل تکرار شود.

دیسمنوره به دو دسته‌ی اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

–    دیس منوره‌ اولیه: درد ناحیه تحتانی شکم که به دلیل انقباضات رحمی قبل از قاعدگی تا چند ساعت و یا نهایتا 2 الی 3 روز پس از شروع پریود (عادت ماهانه) به پایان می‌رسد و این درد صرفا به دلیل تغییرات هورمونی می باشد و دلیلی بر وجود مشکل خاصی نیست.

–    دیس‌ منوره‌ ثانویه: در دیس منوره ثانویه حتی پس از شروع پریودی این درد به اتمام نمی‌رسد و 6 الی 7 روز پس از آن نیز ادامه می‌یابد. این اختلال می‌تواند به علل پاتولوژیکی مانند آندومتریوز، آدنومیوز، توده‌های زیرمخاطی رحم، تنگی شدید دهانه رحم، عفونت های لگنی مزمن و چسبندگی های لگنی اتفاق بیفتد.

3. آمنوره (عدم وقوع قاعدگی):

آمنوره به دو نوع آمنوره اولیه و آمنوره ثانویه تقسیم می شود.
آمنوره اولیه به حالتی اطلاق می شود که فرد هرگز قاعده نشده است و آمنوره ثانویه شامل مواردی است که فرد قبلا قاعدگی را تجربه کرده اما ناگهان دچار توقف قاعدگی می گردد.

4. الیگومنوره:

حجم طبیعی خونریزی ماهیانه (خون در قاعدگی طبیعی) حدود 30 تا 80 سی سی و تعداد روزهای آن 3 الی 7 روز می باشد. بنابراین اگر حجم خونریزی از 30 سی سی کمتر باشد و یا زودتر از سه روز به پایان برسد به آن الیگومنوره می گویند و این نوع خونریزی غیرطبیعی می باشد.

5. منوراژی یا هیپرمنوره:

منوراژی یا هیپرمنوره سبب خونریزی زیاد قاعدگی می گردد و به حالتی اطلاق می گردد که حجم و مدت زمان خونریزی ماهیانه از میزان طبیعی آن ( 30 تا 80 سی سی در ماه و به مدت 3 الی 7 روز) بیشتر می گردد. موراژی می تواند باعث ایجاد کم خونی شدید شود.

6. پلی منوره:

به فاصله ی بین روز اول پریود تا روز اول پریود بعدی یک سیکل قاعدگی می گویند. طول یک سیکل به طور طبیعی ممکن است از 24 تا 35 روز متغیر باشد، اما اگر یک سیکل قاعدگی کمتر از 24 روز طول بکشد و به عبارت دیگر زودتر از هر 24 روز خونریزی بعدی شروع شود، به آن پلی منوره می گویند که یکی از اختلالت قاعدگی محسوب می شود و باید پیگیری گردد.

7. منروراژی:

در اختلال منوراژی فرد دچار لکه بینی و خونریزی بین دو سیکل قاعدگی می شود. این اختلال بیشتر در اوایل سن بلوغ و در خانم هایی که نزدیک به سن یائسگی می باشند دیده می شود و معمولا باعث ایجاد پریود نامنظم می گردد.

تاثیر علت های زمینه ای در تاخیر قاعدگی

عموم مردم علت پریود نشدن را تنها بارداری و یا اختلالات قاعدگی می دانند. در صورتی که سبک زندگی و عوامل مختلف دیگری نیز میتواند باعث عقب افتادن عادت ماهانه شوند.

1. استفاده از قرص‌های جلوگیری از بارداری هورمونی:

داروهای ضدبارداری زمان بین دوره‌ها را به تأخیر می‌اندازند. همچنین، عقب افتادن پریود در ماه‌های اول بعد از کنار گذاشتن استفاده از این روش نیز قابل انتظار است.

2. شیردهی:

یکی از هورمون‌هایی که موجب به تاخیرافتادن پریود یا سرکوب سیکل قاعدگی می‌شود، هورمون پرولاکتین است. در دوره شیردهی پرولاکتین زیادی در بدن مادر تولید می‌شود، بنابراین در صورت تأخیر در عادت ماهانه نیازی به نگرانی نیست.

3. ورزش سنگین:

ورزش روزانه نقش غیرقابل انکاری در بهبود شرایط جسمانی دارد ولی ورزش سنگین به صورت حرفه‌ای، باعث کاهش استروژن مورد نیاز برای تکمیل چرخه قاعدگی و تأخیر در روند طبیعی پریود می‌شود.

4. استرس :

استرس از طریق تأثیر بر ترشح هورمون‌هایی ازجمله کورتیزول و آدرنالین بدن را به سمت سرکوب تخمک گذاری و نهایتاً به تأخیر افتادن سیکل عادت ماهانه هدایت می‌کند.

5. کاهش یا افزایش وزن:

تغییرات شدید در وزن بدن می‌تواند بر طول چرخه قاعدگی تأثیر بگذارد. کاهش یا افزایش وزن شدید می‌تواند تولید هورمون‌های تنظیم کننده سیکل ماهانه را به عهده دارند، متوقف کند و باعث اختلال در روند طبیعی چرخه پریود شود.

6. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS):

سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان یک اختلال هورمونی که باعث می شود بدن هورمون مردانه آندروژن بیشتری تولید کند. با افزایش سطح هورمون های مردانه و عدم تعادل هورمونی، کیست روی تخمدان ها ایجاد می شود. این موضوع می تواند باعث عقب افتادن پریود و نامنظم شدن تخمک گذاری شود.

7. تغییر در برنامه روزانه:

تغییر در ریتم خواب و بیداری، رفتن به مسافرت، تغییر فصل و یا حتی تغییر در ساعات کاری، می‌تواند با تغییر ساعت داخلی بدن و تنظیم هورمون‌ها باعث عقب افتادن عادت ماهانه شود.

8. اختلالات تیروئید:

کم کاری و پرکاری تیروئید می‌تواند چرخه قاعدگی شما را مختل کند. غده تیروئید از طریق تولید هورمون‌های تیروئیدی نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارد و اگر از حالت تعادل خارج شود، می‌توانید باعث تأخیر در پریود شود.

9. بیماری‌ها:

برخی عفونت‌ها و بیماری‌ها مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، سینوزیت، ورم لوزه و یا حتی بیماری‌های مزمن همچون پرولاکتینوما، دیابت و بیماری سلیاک، نیز می‌توانند بر تخمک گذاری تأثیر بگذارند و در نتیجه قاعدگی را به تأخیر بیندازند. پرولاکتینوما تومور غده هیپوفیز است که باعث ترشح بیش از اندازه پرولاکتین و اختلال در چرخه قاعدگی می‌شود.
توصیه می‌شود زنانی که سردرد، تاری دید و ترشح از پستان در زمان‌های غیر شیردهی و همچنین عقب افتادن پریود را تجربه می‌کنند، برای بررسی این موضوع به پزشک مراجعه کنند.

10. داروها:

اگر داروی جدیدی مصرف می‌کنید، ممکن است یکی از عوارض جانبی آن تأخیر پریود باشد. استفاده از برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی، برخی از داروهای ضد بارداری، کورتیکواستروئیدها و داروهای شیمی درمانی می‌توانند باعث تأخیر در سیکل عادت ماهانه شوند.

11. سندرم آشرمن:

بعضاً بعد از دستکاری‌های رحمی مانند کورتاژ، سزارین یا درمان فیبروییدهای رحمی سندرم آشرمن اتفاق می‌افتد. در این وضعیت به صورت خودکار بافت‌هایی در مخاط رحم ساخته می‌شوند که از ریزش طبیعی مخاط و بروز خونریزی جلوگیری می‌کنند. این عارضه گاه منجر به بروز خونریزی سبک رحمی و گاه منجر به قطع کامل قاعدگی می‌شود.

12. یائسگی زودرس:

علاوه بر موارد فوق، پریود نشدن می‌تواند به خاطر یائسگی زودرس اتفاق بیوفتد. اغلب خانم‌ها در 50 سالگی یائسه می‌شوند؛ یائسگی قبل از 40 سالگی زودرس محسوب می‌شود. این مشکل می‌تواند بر اثر عوامل ارثی و یا بیماری‌های خودایمنی بروز پیدا کند. به طور کلی یائسگی و فقدان عملکرد تخمدان‌ها، باعث کاهش استروژنِ در گردش شده و مخاط رحم را از بین می‌برد. این امر منجر به پایان یافتن چرخه قاعدگی می‌شود.

 

درمان اختلالات قاعدگی

درمان اختلالات قاعدگی بسته به علت ایجاد این نوع اختلالات، سن بیمار و قصد بارداری در آینده متفاوت می باشد. درمان این بیماری از تغییر سبک زندگی تا جراحی متفاوت است و نوع درمان با توجه به شرایط فرد مشخص می گردد.
ایجاد تغییر در سبک زندگی مانند انجام فعالیت های ورزشی، حذف مواد غذایی چرب و شیرینی ها از رژیم غذایی و دوری از امواج اینترنتی می تواند در درمان اختلالات قاعدگی و کاهش علائم آن موثر باشد.
همچنین به کار بردن درمان های دارویی مانند استفاده از مکمل های غذایی شامل ویتامین ها و مواد معدنی، داروهای دیورتیک، مهار کننده های پروستاگلاندین، مکمل های هورمونی و داروهای ضد بارداری خوراکی، در مراحل بعدی درمان اختلالات قاعدگی قرار می گیرند

 

درمان علت های زمینه ای

یکی از روش های درمانی رفع علت زمینه ای می باشد. گاهی اوقات وجود بیماری های همچون تیروئید، کاهش استرس ها، پولیپ، اختلالاتی در آندومتر و … زمینه ساز بروز این نوع اختلال می گردد، که درمان و رفع آن ها می تواند به درمان اختلالات قاعدگی کمک بسزایی نماید.

از جمله درمان هایی که باعث کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی می شوند عبارتند از:

• مصرف قرص های ضد افسردگی
• مصرف داروهای مسکن
• مصرف کلسیم و منیزیم
• مصرف مولتی ویتامین ها
• کاهش مصرف شکر و نمک قبل از قاعدگی
• استراحت کافی
• حمایت عاطفی از سوی اطرافیان

ايا ابتلا به كرونا بر روي قاعدگي زنان تاثير مي گذارد؟

بسیاری از افراد مبتلا به کووید طولانی – که ماه‌ها پس از فروکش کردن بیماری همچنان علائم کرونا را تجربه می‌کنند – به این نکته اشاره کرده‌اند که بر چرخه‌های قاعدگی آن‌ها نیز تأثیر گذاشته است و دوره‌های قاعدگی نامنظم، لخته شدن غیرمعمول خون پریودشان یا تشدید سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را تجربه کرده‌اند.

تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از زنان بهبودیافته از کرونا از نامنظم بودن دوران قاعدگی خود به صورت مکرر شکایت دارند این مورد هم ارتباط کرونا و دوران قاعدگی را ثابت می‌کند .

اما هیچ مطالعه‌ای وجود ندارد که تغییرات قاعدگی را فراتر از آنچه از سایر بیماری‌ها انتظار می‌رود، ثبت کند، و به طور مطمئن، چرخه‌های نامنظم در عرض چند ماه به حالت عادی باز می‌گردند. در صورتی که بعد از سه دوره به حالت نرمال بازنگردد این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

به افرادی که در دوران قاعدگی مبتلا به کرونا شده اند تغذیه مناسب، حفظ آرامش و دوری از استرس کاذب و بی مورد و بالا نگه داشتن سطح ایمنی بدن همواره توصیه می شود.
در مواردی که مبتلا به کم خونی شده اید با دستور پزشک نیاز به استفاده مکمل و داروهای جبران کننده می باشد.